Vrijednost namaza u džem'atu

U hadisu kojeg prenosi Ebu Hurejre, radijallahu ‘anh, je Allahov Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem, rekao: „Najteži namaz za licemjere jeste jacija-namaz i sabah-namaz, a da znaju koja je njihova vrijednost, dolazili bi na njih pa makar i pužući. Namjeravao sam da naredim da se uspostavi namaz i odredim čovjeka da ljude predvodi u namazu, a da ja i sa mnom drugi ljudi odemo s drvima do naroda koji ne prisustvuje namazu pa da nad njima zapalimo njihove kuće vatrom.“ (Buharija, 644; Muslim, 651.)

Namaz u džem'atu je jedan od velikih islamskih obreda. Svi muslimani se slažu da je obavljanje pet dnevnih namaza u mesdžidu jedan od najvećih vidova pokornosti. Svevišnji Allah propisao je ovome Ummetu okupljanja u određenim vremenima od kojih su i: pet dnevnih namaza, džuma-namaz, bajram-namazi, namaz prilikom pomračenja Sunca, dok je najveće i najvažnije okupljanje ovoga Ummeta na Arefatu tokom hadžskih obreda koje ukazuje na jedinstvo Ummeta u pogledu njegova ubjeđenja, njegovih ibadeta i propisa vjere islama. Sva ova veća okupljanja propisana su u islamu radi koristi muslimana. Tako, tokom tih okupljanja dolazi do jačanja i uspostavljanja novih veza, upoznavanjem stanja mnogih muslimana i drugih koristi za sve muslimane općenito, bez obzira na mjesto i porijeklo, kao što Svevišnji Allah i kaže: „O ljudi, mi vas od jednog čovjeka i jedne ‍žene stvaramo i na narode i plemena vas dijelimo da biste se upoznali. Najugledniji kod Allaha jeste onaj koji Ga se najviše boji, Allah, uistinu, sve zna i nije Mu skriveno ništa.“ (Prijevod značenja El-Hudžurat, 13.) Vjerovjesnik, sallallahu 'alejhi ve sellem, podstaknuo je na obavljanje namaza u džem'atu pojašnjavajući njegovu vrijednost i ogromnu nagradu. Rekao je: „Namaz u džem'atu vrijedniji je od namaza pojedinca dvadeset i sedam puta.“ (Buharija, 645, 646; Muslim, 650.) Također je rekao: „Čovjekov namaz u džem'atu vrijedniji je od njegova namaza u kući ili pijaci za dvadeset i pet puta. I tada, kada se lijepo abdesti, zatim izađe do mesžida ne namjeravajući ništa drugo do obavljanje namaza, neće napraviti jedan korak a da mu se njime neće podignuti jedan stepen i obrisati jedna greška, pa, kada završi sa namazom, meleki neće prestati donositi salavat na njega sve dok se bude nalazio na mjestu gdje je klanjao ...“ (Buharija, 647.)

Obaveznost namaza u džem'atu

Namaz u džem'atu je obavezan kada je riječ o pet dnevnih namaza. Na obaveznost njihova obavljanja u džem'atu ukazuje Kur'an i Sunnet. Što se tiče Kur'ana, to su riječi Svevišnjeg Allaha: „Kada ti budeš među njima i kad odlučiš da zajedno s njima obaviš molitvu, neka jedni s tobom molitvu obavljaju ...“ (Prijevod značenja En-Nisa', 102.) Ovdje naredba ukazuje na obaveznost prilikom straha (prilikom borbe u džihadu), pa, kada je to obavezno u strahu (tj. kod namaza u strahu) onda je ta obaveza pritvrđenija u stanju sigurnosti. Što se tiče Sunneta, to je hadis Ebu Hurejre, radijallahu 'anh, u kojem Allahov Poslanik, sallallahu 'alejhi ve sellem, kaže: „Najteži namaz za licemjere jeste jacija-namaz i sabah-namaz, a da znaju koja je njihova vrijednost, dolazili bi na njih pa makar i pužući. Namjeravao sam da naredim da se uspostavi namaz i odredim čovjeka da ljude predvodi u namazu, a da ja i sa mnom drugi ljudi odemo s drvima do naroda koji ne prisustvuje namazu pa da nad njima zapalimo njihove kuće vatrom.“ (Buharija, 644; Muslim, 651.) Ovaj hadis jasno ukazuje na obaveznost obavljanja namaza u džem'atu jer:

Prvo: Allahov Poslanik, sallallahu 'alejhi ve sellem, nazvao je one koji ne prisustvuju namazu u džem'atu licemjerima, a zbog izostavljanja sunneta tj. onoga što je preporučeno čovjek se ne smatra licemjerom, pa se zaključuje da su oni izostavljali ono što je vadžib, tj. obaveza.

Drugo: On, sallallahu 'alejhi ve sellem, poželio je da ih kazni za njihovo izostajanje iz namaza, a kazna biva samo zbog izostavljanja obaveze. Sprovođenje te kazne spriječila ga je činjenica da vatrom ne kažnjava niko drugi do Svevišnji Allah, dok, također, spominje se da se sustegnuo od toga jer se u njihovim kućama nalaze i njihove porodice, žene i djeca, kojima namaz u džem'atu nije obavezan.

Od dokaza iz sunneta Allahova Poslanika, sallallahu 'alejhi ve sellem, koji ukazuju na obaveznost obavljanja namaza u džem'atu jeste i hadis čovjeka starca koji je izgubio vid, bio je slijepac i nije imao sa sobom vodiča, pa je zatražio od Vjerovjesnika, sallallahu 'alejhi ve sellem, da klanja u svojoj kući. Allahov Poslanik, sallallahu 'alejhi ve sellem, ga je upitao: „Čuješ li poziv-ezan?“ Čovjek je rekao: „Da“, a na to mu je Vjerovjesnik, sallallahu 'alejhi ve sellem, uzvratio: „Odazovi se! Ne mogu ti naći olakšicu!“ (Muslim, 653.)

Također, od dokaza obaveznosti obavljanja namaza u džem'atu jesu i Vjerovjesnikove, sallallahu alejhi ve sellem, riječi: „Ko čuje ezan pa se ne odazove, njemu nema namaza osim sa opravdanjem.“ (Ebu Davud, 551; Ibnu Madže, 793; Hakim, 1/245; i kaže da je vjerodostojan po uslovima Buharije i Muslima. Vjerodostojnim ga je ocijenio i šejh Albani u „Sahih Ibni Madže“, 645.) Također, ovdje se mogu spomenuti i riječi Ibnu Mes'uda, radijallahu 'anh: „Viđao sam nas (na namazima) i s njih (namaza) nije izostajao osim licemjer čije je licemjerstvo bilo poznato.“ (Muslim, 654.) Namaz u džem'atu je obavezan samo po muškarce. Nije obavezan ženama i djeci koja nisu punoljetna zbog Vjerovjesnikovih, sallallahu 'alejhi ve sellem, riječi u vezi žena i njihova namaza: „... a njihove kuće su bolje za njih.“ (Ebu Davud, 567; Ahmed, 2/76; Hakim, 1/209; i kaže da je vjerodostojan s čime se slaže i Zehebi a vjerodostojnim ga je ocijenio i šejh Albani u „Irva'u“, 515.) Međutim, nema smetnje da žene prisustvuju namazu u džem'atu kada su propisno obučene, kada postoji sigurno i bezbjedno mjesto za njih, kada njihov dolazak na namaz u džem'atu neće biti razlog smutnje i kada im to dozvole njihovi muževi. Onima koji su obavezni da obavljaju namaz u džem'atu propisano im je da to čine u mesdžidu. Onaj ko izostavi džem'at i klanja sam bez opravdanja, njegov namaz je ispravan, ali je takav griješan zbog izostavljanja vadžiba-obaveze.